1. Vai Trò của Phân Loại Hệ Thống Chống Sét Cho Công Trình

Hệ thống chống sét là hạng mục bắt buộc trong thiết kế MEP và PCCC nhằm bảo vệ con người, thiết bị và kết cấu công trình. Phân loại đúng hệ thống giúp lựa chọn giải pháp phù hợp, tối ưu chi phí và đảm bảo an toàn theo tiêu chuẩn TCVN 9385:2012, IEC 62305 và NF C 17-102.

2. Phân Loại Theo Nguyên Lý Hoạt Động

2.1 Chống Sét Trực Tiếp (External LPS)

Bao gồm kim thu sét, dây dẫn sét và hệ thống tiếp địa. Mục tiêu là thu bắt và dẫn dòng sét xuống đất an toàn.
a. Kim Thu Sét Cổ Điển (Franklin Rod)

– Nguyên lý: Thu sét qua mũi nhọn.
– Ưu điểm: Chi phí thấp, dễ thi công.
– Nhược điểm: Vùng bảo vệ nhỏ.
– Ứng dụng: Nhà ở, kho nhỏ.
b. Kim Thu Sét Công Nghệ ESE
– Nguyên lý: Tạo tia tiên đạo sớm (∆T).
– Ưu điểm: Bán kính bảo vệ lớn 60–120 m.
– Nhược điểm: Giá thành cao.
– Ứng dụng: Nhà máy, khu công nghiệp, trường học, bệnh viện, cao ốc.

2.2 Chống Sét Lan Truyền (Internal LPS)

Dùng SPD (Surge Protective Device) để bảo vệ thiết bị điện – điện tử.
– SPD Type 1: Lắp tại tủ tổng, chống xung 10/350 µs.
– SPD Type 2: Lắp tại tủ phân phối, chống xung 8/20 µs.
– SPD Type 3: Lắp gần thiết bị đầu cuối.

3. Phân Loại Theo Ứng Dụng Công Trình

3.1 Nhà Ở – Công Trình Dân Dụng

– Kim Franklin + tiếp địa đơn + SPD Type 2.
– Chi phí tối ưu, mức bảo vệ phù hợp.

3.2 Nhà Máy – Khu Công Nghiệp

– Kim ESE, tiếp địa mesh, SPD Type 1 + 2.
– Yêu cầu cao về an toàn thiết bị công nghiệp.

3.3 Tòa Nhà Cao Tầng

– Xác định vùng bảo vệ bằng phương pháp RSM (quả cầu lăn).
– Dây xuống chạy dọc mặt ngoài công trình.
– SPD đa tầng, bảo vệ thang máy, BMS, HVAC.

3.4 Hệ Thống Viễn Thông – Công Nghệ

– SPD tín hiệu (RJ45, RS485, cáp đồng trục).
– Bảo vệ cho trạm BTS, camera, hệ thống anten.

4. Hệ Thống Tiếp Địa – Thành Phần Quan Trọng

Các dạng tiếp địa:
– Tiếp địa vòng
– Tiếp địa hình tia
– Tiếp địa lưới mesh
– Tiếp địa kết hợp PCCC–MEP
Yêu cầu kỹ thuật:
– Điện trở tiếp địa < 10 Ω (TCVN)
– Dữ liệu/viễn thông: 1–5 Ω

5. Kiểm Tra Và Bảo Trì

– Kiểm tra định kỳ 6–12 tháng.
– Đo điện trở tiếp địa.
– Kiểm tra dây dẫn, mối nối.
– Theo dõi đèn báo trạng thái của SPD.

6. Kết Luận

Hệ thống chống sét hiệu quả là sự kết hợp giữa chống sét trực tiếp, chống sét lan truyền, tiếp địa đạt chuẩn và bảo trì định kỳ. Việc lựa chọn đúng loại giải pháp cho từng công trình giúp giảm thiểu rủi ro sét đánh, bảo vệ tài sản và đảm bảo an toàn vận hành lâu dài.